Eskimeyen bir proje: Cardano Ada

Cardano 2017 yılında kurulmuş ve adını 16. yüzyıl İtalyan bilgin Gerolamo Cardano'dan almaktadır. ADA tokenı isminiyse dünyanın ilk bilgisayar programcısı olarak kabul edilen 19. yüzyıl matematikçisi Ada Lovelace'den alıyor. ADA tokeni, sahiplerinin ağın işleyişine katılabilmelerini sağlamak için tasarlanmıştır. Bu nedenle, kripto para birimini elinde bulunduranlar, yazılımda önerilen herhangi bir değişiklik konusunda oy kullanma hakkına sahiptir.
Katmanlı blok zincirinin arkasındaki ekip, merkezi olmayan uygulamaların ve akıllı sözleşmelerin modülerlikle geliştirilmesine olanak sağlamayan teknolojileri amaçlamaktadır.
Ağustos 2021'de Charles Hoskinson, Alonzo hard fork'unun başlatıldığını duyurdu ve Cardano fiyatının bir sonraki ayda %116 oranında artmasına neden oldu. 12 Eylül 2021'de Cardano 'Alonzo' sert çatalı resmi olarak başlatıldı ve blockchain'e akıllı sözleşme işlevselliği getirildi. Lansmandan sonraki 24 saat içinde 100'den fazla akıllı sözleşme devreye alındı.

Cardano, tarım şirketleri tarafından tarladan sofraya kadar taze ürünleri takip etmek için kullanılırken, platform üzerinde oluşturulan diğer ürünler, eğitim bilgilerinin kurcalanmaya karşı korumalı bir şekilde saklanmasına ve perakendecilerin sahte ürünlere karşı önlem almasına olanak tanıyor.

Cardano, aynı zamanda Ethereum ağının kurucularından biri olan Charles Hoskinson tarafından kuruldu. Cardano'nun blok zincirini oluşturan şirket olan IOHK'nin CEO'sudur.
CoinMarketCap'in Crypto Titans serisine verdiği bir röportajda Hoskinson, 2011 yılında kripto para birimleriyle ilgilendiğini ve madencilik ve ticaretle uğraştığını söyledi. Sektöre ilk profesyonel katılımının 2013 yılında Bitcoin hakkında 80.000 öğrenci tarafından alınan bir kurs oluşturduğunda gerçekleştiğini açıkladı.

Proje, geliştirilen tüm teknolojinin hakemli bir araştırma sürecinden geçmesini sağlamaktan gurur duymaktadır; bu, cesur fikirlerin onaylanmadan önce sorgulanabileceği anlamına gelmektedir. Cardano ekibine göre bu akademik titizlik, blok zincirinin dayanıklı ve istikrarlı olmasına yardımcı oluyor ve potansiyel tuzakların önceden tahmin edilebilme şansını artırıyor. 2020 yılında Cardano, blok zincirini diğer büyük blok zincirlerinden "50 ila 100 kat daha merkezi olmayan" hale getirmeyi amaçlayan bir Shelley yükseltmesi gerçekleştirdi. O zamanlar Hoskinson, bunun yüzlerce varlığın ağında çalışmasının önünü açacağını öngörmüştü.

Alonzo'nun Eylül 2021'deki hard fork lansmanı, Shelley dönemine son verecek ve Goguen aşamasını başlatmıştır. Kullanıcılar Cardano'da akıllı sözleşmeler geliştirip dağıtabilir, böylece yerel merkezi olmayan uygulamaların (DApp'ler) blockchain üzerinde oluşturulmasına olanak tanır. Cardano fiyatı 3 dolar sınırını aştı ve lansman öncesinde 2 Eylül 2021'de tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 3,101 dolara ulaştı.

Cardano, Ouroboros olarak bilinen "çevresel olarak sürdürülebilir, doğrulanabilir şekilde güvenli" bir PoS protokolü ile güvence altına alınmıştır. Proje, Ouroboros'un, PoW mutabakat mekanizması tarafından sunulan güvenlik garantilerini önemli ölçüde daha az güç kullanarak iyileştirdiğini ve Bitcoin'den dört kat daha fazla enerji verimli olduğunu iddia ediyor. Benzersiz teknolojinin ve matematiksel olarak doğrulanmış mekanizmaların, davranışsal psikoloji ve ekonomik felsefenin iyi bir önlem olarak dahil edildiği bir karışımı olarak tanımlanıyor. Ouroboros'un genel hedefi sürdürülebilir ve etik bir büyüme sağlamaktır. Teşvik mekanizması, ağdaki katılımcıların katılımlarından dolayı ödüllendirildiği anlamına gelir.

12 Eylül'de Cardano, merakla beklenen Alonzo yükseltmesini yayınladı. Yükseltmenin ardından blockchain ağı artık değiştirilemez tokenler (NFT'ler) ve akıllı sözleşmeler dahil olmak üzere çok çeşitli kripto uygulamalarını destekleyebilecek. Projenin kurucusu Charles Hoskinson'a göre Alonzo, ağa "programlanabilirlik" getirmeyi amaçlıyor. Yükseltmeyi, JavaScript'in web tarayıcılarına tanıtılmasına ve statik web sayfalarından Facebook ve YouTube gibi sayfalara geçişe benzetti.

Alonzo, adını bilgisayar biliminin kurucu babalarından biri olarak kabul edilen Amerikalı matematikçi Alonzo Church'ten almıştır. Cardano, NFT'leri ve akıllı sözleşmeleri desteklemenin yanı sıra artık merkezi olmayan borsalar için de kullanılabilir. Genel olarak Alonzo, Cardano'yu, kendi yerel Ether token'ı dışındaki diğer uygulamaları destekleyen dünyanın önde gelen blockchain'i Ethereum ile aynı sınıfa koyuyor. Örneğin akıllı sözleşmeler, merkezi olmayan finans sektörünün temel taşlarından biridir ve Cardano artık akıllı sözleşmeleri desteklemektedir.

Şubat 2022'de Cardano cüzdanlarının sayısı üç milyon dönüm noktasını aştı. Aralık 2020'den bu yana %1.200 artışla 190.000'den 3.000.000'in üzerine çıktı. Bu, Alonzo Yükseltmesi'nin ardından akıllı sözleşmelerdeki artışla aynı zamana denk geldi ve Cardano, 27 Ocak 2022'de 1.000 akıllı sözleşme kilometre taşını aştı. Ekosistemin patlayıcı büyümesinin bir başka göstergesi de geliştirici faaliyetidir: Cardano, Solana gibi daha gelişmiş blok zincirlerini geride bırakarak Github'a en fazla katkıda bulunan geliştiricilerle övündü. Repoya günde ortalama 50'den fazla katkı gönderiliyor. Ancak ağ hâlâ akıllı sözleşmelerini uygulamakta zorlanıyor ve kullanıcılar, SundaeSwap merkezi olmayan borsasının Ocak 2022'de yavaş bir şekilde başlatılmasıyla ilgili şikayetlerde bulunuyordu.

Cardano, Bitcoin'in güvendiği iş kanıtı( proof of stake) algoritmasından daha az enerji maliyeti olan hisse kanıtı konsensüs mekanizmasını başarıyla kullanan en büyük blok zincirlerden biridir. Her ne kadar çok daha büyük olan Ethereum PoS'a yükseltilecek olsa da bu geçiş yalnızca kademeli olarak gerçekleşecek. Güncel fiyatı 0,5327 olan ADA merkeziyetsizliğe önem verip ses getirecek yeniliklere imza attığı sürece ilerde daha iyi yerlerde olacaktır.(Yatırım tavsiyesi değildir. Mutlaka bir kripto varlık almadan önce kendi araştırmanızı yapınız.)